Starczowzroczność powstaje na skutek zmniejszania się elastyczności soczewki u wszystkich, niezależnie od wady refrakcji. Jedynie objawy starczowzroczności są zależne od refrakcji oka i mogą się pojawić zarówno przed 40. rokiem życia, jak i później.

Niedomoga akomodacji u dzieci i młodzieży spowodowana zaburzeniem przekazywania bodźca do akomodacji występuje rzadko. Równie rzadko występuje skurcz akomodacji.

Elastyczność soczewki zmniejsza się z wiekiem i około 40. roku życia jest już tak mała, że widzenie z bliska jest tym mniej wyraźne, im bliżej oka znajduje się oglądany obiekt, a około 60. roku życia oko prawie nie akomoduje. Jest to właśnie starczowzroczność. Korygują ją soczewki skupiające, oznaczane znakiem plus (+). Najczęściej po przekroczeniu 40. roku życia konieczne jest używanie okularów o mocy około +0,5D–+1,0D do pracy z bliskiej odległości, takiej jak pisanie, czytanie, szycie. W ciągu następnych lat siła okularów do czytania musi być zwiększana, zwykle o około +0,5D co 5 lat. Osoby z nadwzrocznością odczuwają dolegliwości związane ze starczowzrocznością wcześniej, a moc ich okularów do czytania musi być większa niż osób bez nadwzroczności. Z kolei osoby z krótkowzrocznością ujawniają niedomogę akomodacji później niż w 40. roku życia, a moc ich okularów do czytania musi być mniejsza niż moc ich okularów do dali i mniejsza niż moc szkieł do pracy z bliska osób bez krótkowzroczności.

Niedomoga akomodacji może pojawić się także u młodych osób, a nawet u dzieci. Zwykle występuje ona w związku z zaburzeniami przekazywania bodźca akomodacyjnego w następstwie uszkodzenia nerwu III, w ukrytym zezie rozbieżnym maskowanym przez konwergencję (tj. zbieżny ruch gałek ocznych sprzężony z akomodacją), w zatruciu jadem kiełbasianym albo z nieznanej przyczyny. Mówi się wówczas o młodzieńczej starczowzroczności. U zdrowych dzieci i młodzieży do 20. roku życia bez niedomogi akomodacji nastawność soczewki pozwala na wyraźne widzenie przedmiotów znajdujących się nawet bliżej niż 10 cm od oka. W niedomodze akomodacji ten tzw. punkt bliski akomodacji położony jest dalej niż 10 cm od oka. Dzieci z tym zaburzeniem nie lubią czytać, bywają uznawane za dyslektyczne i mają często bóle głowy. Dolegliwości te ustępują po zastosowaniu okularów skupiających, o znaku plus (+), o odpowiedniej mocy, zależnej od stopnia niedomogi akomodacji.

Innym zaburzeniem akomodacji jest skurcz akomodacji. Polega on na stałym i nadmiernym napięciu akomodacji, nawet podczas patrzenia w dal. Skurcz akomodacji powoduje pozorną krótkowzroczność. Niekiedy jest on poprzedzony utrudnionym rozluźnianiem akomodacji przy przenoszeniu wzroku z bliskich przedmiotów na położone w dalszej odległości. Widzenie w dal staje się wyraźne dopiero po chwili.

Jakie są sposoby leczenia?

W celu korygowania wad refrakcji i zaburzeń akomodacji używa się okularów (zwykłych, dwuogniskowych albo progresywnych) lub soczewek kontaktowych.

U osób ze skurczem akomodacji konieczne jest podawanie przez około 2 tygodnie do obu oczu leku porażającego mięsień rzęskowy (w celu uniemożliwienia akomodacji i usunięcia pozornej krótkowzroczności) oraz używanie okularów odpowiednich do rzeczywistej wady refrakcji. Zaleca się u tych osób przestrzeganie zasad higieny pracy wzrokowej, głównie unikanie przedłużającej się pracy wzrokowej z bliska.